Təhsil islahatları, Təhsilə aid sənədlər, Kompetensiyalar, Kurikulum anlayışı

I Mövzu:
Təhsil islahatları, Təhsilə aid sənədlər, Kompetensiyalar, Kurikulum anlayışı

Kompetensiyalar: Bacarıqların müəyyən edilmiş standarta uyğun olması

Həyatda vacib olan yüksək səviyyədə biliklər + bacarıqlar + vərdişlər+ keyfiyyətlər + dəyərlər = kompetensiyalar:

Əsas  kompetensiyalar	Metakompetensiyalar
Ana dilində ünsiyyət  kompetensiyası	tənqidi təfəkkür, yaradıcı yanaşma, təşəbbüskarlıq, problemlərin həlli, riskin qiymətləndirilməsi, qərarların qəbul edilməsi hislərin konstruktiv idarə edilməsi
Xarici dillərdə ünsiyyət   kompetensiyası
Riyazi savad, elm və texnologiyada əsas kompetensiyalar
Kompüter savadı   kompetensiyası
Müstəqil öyrənmə kompetensiyaları
Sosial və vətəndaşlıq kompetensiyaları
Yenilik və sahibkarlıq kompetensiyası
Məlumatlılıq və mədəni sahədə özünü ifadə etmək kompetensiyası

TƏLİM YANAŞMALARI
ƏNƏNƏVI  YANAŞMA	MÜASİR  YANAŞMA
1. Proqramın tələblərinə yönəlib	1. Şagirdin tələblərinə yönəlib
2. Müəllimə yönəlib	2.Şagirdə yönəlib
3. Fənnin məqsədlərinə yönəlib	3. Təlim nəticələrinə yönəlib
4. Biliklərə yönəlib	4. Kompetensiyalara yönəlib

 Kurikulum  islahatını zəruri edən səbəblər

ü   Cəmiyyətdə yeni ictimai münasibətlərin  yaranması

ü   Planlı iqtisadiyyatdan bazar iqtisadiyyatına     keçid

ü   Dünya təhsil sisteminə inteqrasiya

ü   İnformasiya əsrinin tələbləri

ü   Təhsilin məqsəd və vəzifələrinə yeni baxış və  yanaşmaların formalaşması

ü   Mövcud ümumi təhsil proqramlarının müasir  tələblərə cavab verməməsi

Təhsil islahatlarının mərhələləri (1999-2013)

 

                           Ümumtəhsil sistemində dövlət siyasətini əks etdirən sənədlər

            4. «Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası» 24  oktyabr  2013

5. 2006 – Azərbaycan Respublikası ümumi təhsilin konsepsiyası (Milli Kurikulum)

Azərbaycan Respublikasının təhsilində 5 pillə müəyyən olunur: məktəbəqədər, ümumi orta, ilk peşə-ixtisas təhsili, orta ixtisas təhsili, ali.

Ümumi orta pilləsi 3 səviyyəyə bölünür: ibtidai, ümumi orta, tam orta

Kurikulum: təhsilin məzmunu, təşkili və qiymətləndirilməsi ilə bağlı bütün məsələləri özündə əks etdirən konseptual sənəddir

Kurikulum anlayışı

“Kurikulum” latın sözü olub, lüğəvi mənası “kurs”, “elm”, “yol”, “istiqamət” deməkdir. Bu söz ingiliscə-rusca lüğətlərdə “təlim kursu”, “tədris planı”, “proqram”kimi izah olunur. Bəzi alimlərin qeyd etdikləri kimi, 1876-cı ildən etibarən ondan bir termin kimi istifadə olunmağa başlanmışdır. İlk fənn kurikulumları 1918-ci ildə ABŞ-da meydana gəlmışdir.

Kurikulumun “şəxsiyyətyönümlülük”, “şagirdyönümlülük” və “nəticəyönümlülük” yanaşmaları təlimin mərkəzində şagirdin olmasını göstərir. Bu yanaşmalar xüsusən təlim məqsədlərinin yazılışında da əks olunur.

Kurikulum xüsusiyyətlərinin  təlim-tərbiyə prosesində böyük faydası var: təlim-tərbiyə prosesini daha səmərəli edir,  təcrübə yönümlü bacarıqlar formalaşdırmağa imkan yaranır. Bununla əlaqədar  müəllimin qarşısında yeni tələblər qoyulur.

                                      Müasir təhsil proqramının xüsusiyyətləri (prinsipləri)

Şagirdyönümlülük:Təhsil sahəsində fəaliyyətlərin təhsilalanların mənafeyinə, maraq və təlabatlarının ödənilməsinə, istedad və qabiliyyətlərinin, potensial imkanlarının inkişafına xidmət etməsidir.

Şəxsiyyətyönümlülük:Təhsil alanın idraki, ünsiyyət və psixomotor fəaliyyətləri əsasında həyati bacarıqlarını inkişaf etdirməklə onlarda milli və bəşəri dəyərlərin formalaşdırılmasıdır

Tələbyönümlülük:Fərdin, cəmiyyətin və dövlətin dəyişən ehtiyac və təlabatlarının nəzərə alınmasıdr.

Nəticəyönümlülük:Nəzərdə tutulan təlim nailiyyətlərinin nəticələr formasında əvvəlcədən müəyyən edilməsidir.

İnteqrativlik:Təhsilin məzmun komponentlərinin bir –biri ilə və həyatla sistemli şəkildə əlaqələndirilməsidir.

Qiymətləndirmə standartları:Təhsilalanların nailiyyət səviyyəsinə qoyulan dövlət tələbidir

                                            Ənənəvi təhsil proqramı

            1. Bilikyönümlüdür.         2. Müəllimyönümlüdür.        3. Fənyönümlüdur.

4. Təklifyönümlüdür.                   5. Fəndaxili və fənlərarası əlaqə sistemli xarakter daşımır.

            6. Bəzi fənlər üzrə qiymət normaları müəyyən edilib.